Historia parafii i kościoła w Pęperzynie:
Pęperzyn do 1288r. podlegał arcybiskupowi gnieźnieńskiemu, któremu składał tzw. „opłaty kościelne” . Z powodu bliskości klasztoru w Byszewie Jakub II- arcybiskup gnieźnieński (+1313) zrezygnował z tych opłat na rzecz klasztoru. Przemysław II zatwierdził tę zmianę. Później Pęperzyn stał się własnością poznańskiego biskupa Andrzeja, który w 1299r. podarował go kapitule poznańskiej. W 1383r. Pęperzyn należał do rodziny Zebrzydowskich, którzy byli również właścicielami Więcborka. W tym samym roku Marek Zebrzydowski otrzymał go w posiadanie i zmienił swe nazwisko na Pęperzyński. Do niego przez pewien czas należał Więcbork. W 1483r. właścicielem Pęperzyna był Nikodem Zebrzydowski herbu Radwan. Według protokołu komisji klasyfikacyjnej z dnia. 23.03.1773 Pęperzyn należał do hrabiego Potulickiego z Więcborka. W 1772 r. zorganizowano tu szkołę, w której uczyło 2 nauczycieli. W XVII w. zbudowano Dom Boży (kościół protestancki). Początkowo był on macierzystym kościołem wszystkich sąsiednich kościołów protestanckich. Zarządzał nim Laurencius Bugges (1671-1688). po nim pracowało 2 protestanckich duchownych Dawid Rosenau i Aegidius Falck.
Wkrótce miejscowy kościół stał się filią Więcborka a obowiązki duszpasterskie sprawowali zaangażowani wikariusze: Welter Riemer, Bublitz, Paperlein, Basedow.
W 1732r. Dom Boży w Pęperzynie na prośbę oficjała kamienickiego Józefa Erasmusa z Platerm i z polecenia arcybiskupa Szembeka z Gniezna został zamknięty.
Obecny kościół został zbudowany w 1778 r. Ma on skromne cechy barokowe.
Chór drewniany, wsparty na dwóch słupach. Wieża kościoła zwieńczona chorągiewką z datą budowy, literami S R oraz herbem Kalinowa.

Historia wsi Pęperzyn:
Wieś leży w odległości ok. 8 km na południowy wschód od Więcborka. Jest najbardziej rozległą miejscowością w gminie, obejmując tzw. Pęperzyn II (dawny PGR) i Pęperzyn III (osiedle w kierunku Sitna).
Wg wzmianek poprzednie nazwy miejscowości brzmiały następująco:
Pampyerzyno, Pampierzyn, Pampyrzino,Pamperzny, Peperzyno, Peposin, od 1288 r. Pamperzno, w latach 1299- 1304 Pampowo, w 1546 Pampirzyn. Nazwa wywodzi się (wg niemieckiego historyka O. Goerkego) od nazwiska „Pampier” lub „Pamper”, a wg innej wersji od zniekształconej wymowy słowa „Bamber”, co oznacza chłopa – rolnika. Obie wersje są jednak podawane jako przypuszczenia zapewne od nazwiska osoby Pampier lub Pemper.
Pęperzyn to jedna z najstarszych miejscowości gminy Więcbork, pierwsza wzmianka pochodzi z 1288 r. Wieś należała wtedy do miejscowości gminy Więcbork. arcybiskupa gnieźnieńskiego, który przekazał ją następnie zakonowi cystersów z Byszewa. Jednak już w początkach XIV wieku stała się własnością szlachecką. Należała kolejno do rodów: Pemperzyńskich, Zebrzydowskich, a w XVIII w. – do Potulickich. Informacja z 1534 r. podaje, że we wsi działa młyn wodny, karcz­ma i warsztat rzemieślniczy. W 1622 r. folwark pęperzyński obejmował obszar 10 łanów. Pra­cowało na nim 22 kmieci. W poło­wie XVIII w. folwark uległ znacz­nej parcelacji. We wsi pojawiło się wtedy wielu nowych osadników -Niemców. W 1766 r. zapisano, że we wsi mieszka 210 ewangelików i tylko 10 katolików. Spis z 1773 r. wymienia 296 mieszkańców w tym: 26 gospodarzy, młynarza, 6 ogrodników, kowala, krawca, 3 pastuchów, nauczyciela z rodzi­ną oraz… 5 niezamężnych kobiet z 6 dziećmi. Wiadomość taka mu­siała w tamtych czasach szokować.W XVIII w. Pęperzyn stał się jednym z najważniejszych ośrod­ków wiary luterańskiej na Krajnie. W 1739 r. arcybiskup gnieźnieński zaniepokojony coraz większym wzrostem liczby luteranów nakazał zamknięcie wszystkich ewan­gelickich domów modlitwy, w tym również znajdującego się w Pęperzynie. Jednak wkrótce osadnicy niemieccy odzyskali swoje prawa, bowiem sprzyjali im właściciele dóbr więcborskich i sępoleńskich -Potuliccy. Potem przyszedł l roz­biór Polski i Pęperzyn znalazł się w granicach Państwa Pruskiego. Ewangelicy znaleźli się pod jego szczególną opieką i wkrótce wysta­wili we wsi własny kościół. Z zabytków zachowały się: kościół poewangelicki z 1778 r. (obecnie katolicki pw. św. M. Kolbe) z dzwonnicą z 1858 r.; budy­nek poczty z 1915 r, dworzec ko­lejowy z 1908 r. oraz kilka domów mieszkalnych z końca XIX i począt­ku XX w. Niestety, nie zachował się wiatrak, który kiedyś znajdo­wał się na wschód od wsi na terenie tzw. „wybudowania pod Wiele”. Zniszczeniu uległ także XIX wieczny dwór na terenie byłego PGR. Stał on jeszcze w latach 80-tych XX w. (patrz zdjęcia z lat 80-tych), Pęperzyn to spokojna wieś. Trochę zagubiona i ukryta wśród lasów Krajny. Nie oznacza to jednak, że nie warto jej odwiedzić. Wręcz przeciwnie. Jadąc od strony zarówno Zabartowa jak i Śmiłowa, w kierunku Pęperzyna mijamy po drodze wspaniałe krajobrazy. W odległości ok. 2 km na zachód od centrum wsi znajduje się malownicze Jezioro Będkowskie. W sezonie jest ono chętnie odwiedzane nie tylko przez mieszkańców Pęperzyna, ale i innych miejscowości. Centrum wsi to zwarta XIX wieczna zabudowa, która przypomina przeszłość. Warto udać się w to miejsce, by poczuć powiew historii i wyobrazić sobie jak wyglądało życie jakieś 150 lat temu.
(w oparciu o tekst zaczerpnięty z czasopisma „Wiadomości Krajeńskie” oraz kronikę parafialną opracował J. Lida)
galeria zdjęć z początku lat 80-tych: